Είχα ξανασχοληθεί με το Bullying παλιότερα, επιφανιακά μόνο. Μα, η διάλεξη της περασμένης Πέμπτης, μου ξανακέντρισε το ενδιαφέρον για την Εκφοβιστική Συμπεριφορά. Όλοι λίγο-πολύ έχουμε ακούσει για τους μπούληδες! Τους έχουμε δει στα μαθητικά μας χρόνια, τους προβάλουν συνέχεια οι αμερικανιές στην τηλεόραση, ίσως μάλιστα να νιώθουμε πως είχαμε πέσει θύμα τους σε μικρότερη ηλικία.
Μα αυτό που είχα ξεχάσει (και ντροπή μου γιατί είναι βασική αρχή των πάντων!) είναι ότι το bullying δεν είναι απλά η σχέση μεταξύ θύμα-θύτη, είναι ένα φαινόμενο κοινωνικό, έστω αν διαδραματίζεται σε μια μικρογραφία της κοινωνίας όπως το σχολείο, που οι σχέσεις εξουσίας ξεπερνούν τους δύο πρωταγωνιστές. Αυτή τη στιγμή, θα επικεντωθώ μόνο σε αυτό, χωρίς να εμβαθύνω στα αίτια και τους λοιπούς παράγοντες αυτού του φαινομένου.
Η εισηγήτρια λοιπόν, μας παρουσίασε τις μάσκες, που θα έλεγε κι ο Goffmann, των υπόλοιπων ηθοποιών του έργου. Αν είχαμε λοιπόν μια τάξη, εκτός από τους μπούληδες-θύτες και τα θύματά τους, θα είχαμε χωρίσει τους θεατές τους έργου (α) στους βοηθούς των μπούληδων, ή εν δυνάμη θύτες θα έλεγα εγώ, (β) τους ενισχυτές των μπούληδων, αυτοί δηλαδή που με τη συμπεριφορά τους προωθούν την επανάληψη του φαινομένου και (γ) τους υποστηρικτές των θυμάτων. Φυσικά είναι πιθανόν να υπάρχουν και παιδιά αμέτοχα σε ένα τέτοιο συμβάν, αλλά με την αδιαφορία - σιωπή τους - ανοχή, θα τους κατέτασα ίσως λίγο κυνικά, στους υποστηρικτές.
Το πιο ενδιαφέρον που μας παρουσίασε η εισηγήτρια όσον αφορά την αντιμετώπιση αυτής της συμπεριφοράς, ήταν το εύρημα αυτής της έρευνας. Ότι δηλαδή, 50% των επισοδίων εκφοβιστικής συμπεριφοράς, μπορούν να αποτραπούν, αν ένα παιδί από τους τρίτους ηθοποιούς επέμβει. Ο τρόπος επέμβασης δεν έχει τόση σημασία, λεκτική ή βίαιη ή άλλη, αλλά το γεγονός ότι μπαίνει σαν απο μηχανής θεός, από κομπάρσος πρωταγωνιστής, και παίρνει ξεκάθαρη θέση εναντίον του φαινομένου. Φυσικά, υπάρχουν προϋποθέσεις για την επιτυχία, όπως το να είναι πράγματι μια σταθερή απαίτηση μπροστά σε κοινό και το τρίτο παιδί να έχει παρόμοιο σωματότυπο με τον μπούλη. Αν συνυπάρξουν αυτές οι συνθήκες, υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες, μέσα από τον άτυπο κοινωνικό έλεγχο της τάξης να παρουσιαστεί αντίδραση και έπειτα να γίνει παρέμβαση ώστε το φαινόμενο, τουλάχιστον από το συγκεκριμένο παιδί, να σταματήσει.
Όπως λοιπόν, η εκφοβιστική συμπεριφορά παρουσιάζεται ομαδικά, έτσι ομαδικά μπορεί να σταματήσει. Στα αρχικά στάδια, μπορεί ίσως και να σταματήσει από την αντίδραση μίας και μόνο μονάδας!
Μα αυτό που είχα ξεχάσει (και ντροπή μου γιατί είναι βασική αρχή των πάντων!) είναι ότι το bullying δεν είναι απλά η σχέση μεταξύ θύμα-θύτη, είναι ένα φαινόμενο κοινωνικό, έστω αν διαδραματίζεται σε μια μικρογραφία της κοινωνίας όπως το σχολείο, που οι σχέσεις εξουσίας ξεπερνούν τους δύο πρωταγωνιστές. Αυτή τη στιγμή, θα επικεντωθώ μόνο σε αυτό, χωρίς να εμβαθύνω στα αίτια και τους λοιπούς παράγοντες αυτού του φαινομένου.
Η εισηγήτρια λοιπόν, μας παρουσίασε τις μάσκες, που θα έλεγε κι ο Goffmann, των υπόλοιπων ηθοποιών του έργου. Αν είχαμε λοιπόν μια τάξη, εκτός από τους μπούληδες-θύτες και τα θύματά τους, θα είχαμε χωρίσει τους θεατές τους έργου (α) στους βοηθούς των μπούληδων, ή εν δυνάμη θύτες θα έλεγα εγώ, (β) τους ενισχυτές των μπούληδων, αυτοί δηλαδή που με τη συμπεριφορά τους προωθούν την επανάληψη του φαινομένου και (γ) τους υποστηρικτές των θυμάτων. Φυσικά είναι πιθανόν να υπάρχουν και παιδιά αμέτοχα σε ένα τέτοιο συμβάν, αλλά με την αδιαφορία - σιωπή τους - ανοχή, θα τους κατέτασα ίσως λίγο κυνικά, στους υποστηρικτές.
Το πιο ενδιαφέρον που μας παρουσίασε η εισηγήτρια όσον αφορά την αντιμετώπιση αυτής της συμπεριφοράς, ήταν το εύρημα αυτής της έρευνας. Ότι δηλαδή, 50% των επισοδίων εκφοβιστικής συμπεριφοράς, μπορούν να αποτραπούν, αν ένα παιδί από τους τρίτους ηθοποιούς επέμβει. Ο τρόπος επέμβασης δεν έχει τόση σημασία, λεκτική ή βίαιη ή άλλη, αλλά το γεγονός ότι μπαίνει σαν απο μηχανής θεός, από κομπάρσος πρωταγωνιστής, και παίρνει ξεκάθαρη θέση εναντίον του φαινομένου. Φυσικά, υπάρχουν προϋποθέσεις για την επιτυχία, όπως το να είναι πράγματι μια σταθερή απαίτηση μπροστά σε κοινό και το τρίτο παιδί να έχει παρόμοιο σωματότυπο με τον μπούλη. Αν συνυπάρξουν αυτές οι συνθήκες, υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες, μέσα από τον άτυπο κοινωνικό έλεγχο της τάξης να παρουσιαστεί αντίδραση και έπειτα να γίνει παρέμβαση ώστε το φαινόμενο, τουλάχιστον από το συγκεκριμένο παιδί, να σταματήσει.
Όπως λοιπόν, η εκφοβιστική συμπεριφορά παρουσιάζεται ομαδικά, έτσι ομαδικά μπορεί να σταματήσει. Στα αρχικά στάδια, μπορεί ίσως και να σταματήσει από την αντίδραση μίας και μόνο μονάδας!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου